100–110 стр.

Скачать статью

doi.org: 10.22378/he.2022-7-1.100-110

Статья посвящена анализу некоторых проблем и особенностей развития женского образования среди татар вне города. Женские школы, впервые появившиеся в городах, начали открываться и в татарских деревнях. На развитии и становлении этих школ негативно отразились противоречия между сторонниками старометодного и новометодного обучения. Очень часто народ оказывался на стороне первых, в результате чего женские школы вынуждены были закрываться, а преподавательницы отстранялись от своих обязанностей. В тех деревнях, где преобладало новое мышление, благодаря деятельности прогрессивных просветителей школы развивались и становились известными в общероссийском масштабе. Авторы попытались на примере женских школ в деревнях Иж-Бобья, Кышлау, Курса, Субаш-Аты и др. определить приоритеты и особенности развития женского образования в условиях деревни. В статье использованы публикации татарской периодической печати начала ХХ века.

Ключевые слова: джадидизм, женское образование, обучение и воспитание девочек, деревня, мугаллима

Для цитирования: Муртазина Л.Р., Зиннатуллина А.А. ХХ гасыр башында татар авылларында хатын-кыз мәгарифе үсешенең кайбер үзенчәлекләре // Историческая этнология. 2022. Т. 7, № 1. С. 100–110. https://doi.org/10.22378/he.2022-7-1.100-110

ИСТОЧНИКИ И МАТЕРИАЛЫ

ХХ гасыр башы татар вакытлы матбугатында хатын-кыз мәсьәләләре / төз.-авт. Мортазина Л.Р., Зиннәтуллина А.Ә. Казан: ТР ФА Ш.Мәрҗани ис. Тарих ин-ты, 2020.
Аягузи С. Авылларда кызлар мәктәбе // Сөембикә. 1916. № 3–4.
Аягузи С. Авылларда мәктәпләре // Сөембикә. 1917. № 5.
Аянычлы мөгаллимәләребез // Тормыш. 1915. 18 март.
Бөре өязе Борай карьясендә // Вакыт. 1913. 17 май.
Дунаева Х. Мөхтәрәмә Фатыйма-Фәридә ханым хакында сабыйлык хатирәләрем // Сөембикә. 1916. № 9.
Ибраһимов Гали. Ачык хат // Вакыт. 1908. 10 гыйнвар.
Кызларга кул һөнәрләре өйрәтү // Вакыт. 1912. 3 гыйнвар.
Кызлар өчен кул һөнәрләре // Вакыт. 1911. 29 март.
Латыйф Х. Мөселман авылында һөнәр өйрәтү // Вакыт. 1915. 17 апрель.
Мәскәүдә // Вакыт. 1906. 3 октябрь.
Мөхәммәтфазыл Х. Җантуриннар мәдрәсәсендә // Тормыш. 1915. 1 гыйнвар.
Татар тәрбиясе: Г.Биктимерия һәм Ф.Сөләймания хезмәтләрендә гаилә тәрбиясе мәсьәләләре / төзүче-авторлар Мортазина Л.Р., Зиннәтуллина А.Ә. Казан: ТР ФА Ш.Мәрҗани исем. Тарих институты, 2021.
Уфа өязе // Вакыт. 1908. 15 гыйнвар.
Фатыйма-Фәридә. Хатын-кызга бер дә права бирмәенчә… // Сибирия. 1912. 19 август.
Фəхреддин Р. Асар. 3 һəм 4 томнар. Казан: Рухият, 2010.
Фәхри А. Авылда мөгаллимә (сеңелем сөйләде) // Сөембикә. 1914. № 22.
Ф.К. Һиндстанда беренче ысул саутия мәктәбе // Вакыт. 1912. 29 март.
Хатын-кыз мәктәпләре // Шура. 1908. № 19.
Ш.Ә. Мәшһүр хатыннардан Суфиябикә һәм анасы // Сөембикә. 1916. № 23.

НАУЧНАЯ ЛИТЕРАТУРА

Биктимирова Т.Ə. Татар хатын-кызлары мəгърифəт юлында. Казан: Печатный Двор, 2002.
Гайнуллин М. Өмет йолдызлары. Казан: Татар. кит. нəшр., 1988.
Мәхмүтова А.Х. Вакыт инде: без дə торыйк… (Җəдидчелек һəм хатын-кызлар хəрəкəте формалашу): очерклар. Казан: Татар. кит. нəшр., 2012.

Сведения об авторах: Муртазина Ляля Раисовна – кандидат педагогических наук, ведущий научный сотрудник Центра истории и теории национального образования Института истории им. Ш. Марджани Академии наук Республики Татарстан (420111, ул. Батурина, 7А, Казань, Российская Федерация); lyalyamur@mail.ru; Зиннатуллина Алсу Анваровна – научный сотрудник Центра истории и теории национального образования, Институт истории им. Ш. Марджани Академии наук Республики Татарстан (420111, ул. Батурина, 7А, Казань, Российская Федерация); jamash.00@mаil.ru

Поступила 08.02.2022   Принята к публикации 22.03.2022

Опубликована онлайн 19.07.2022